چرا سرمایه‌گذاران وارد ورزش نمی‌شوند؟

همدان پرس؛ سال‌هاست ورزش و اقتصاد به صورت حیرت‌آوری در هم تنیده شده‌ است. ورزش گاه به مثابه امری است که بر سلامتی جسم وجان مؤثر است، گاه پدیده‌ای است که اوقات فراغت و تفریح را پر می‌کند و گاه عاملی براي افزایش قدرت سیاسی و اجتماعی شهرها و کشورهاست. در همه اینها اما، چيزي که نقش بی‌بدیلی دارد تأثیر مستقیم پول و سرمایه در پیشبرد آن است. در سال‌های اخير، تشديد مشكلات اقتصادى همچون ديگر بخش‌ها بر ورزش كشور تأثيرات مستقيمى گذاشته است.

این تأثیرات از آن جهت هستند که مشكلات اقتصادى بر زيرساخت‌هاى ورزشى به صورت كاهش بودجه‌هاى عمرانى مؤثر بوده است و بودجه‌هاى جارى ادارات و هيأت‌هاى ورزشى را به شدت در تنگنا قرار می‌دهند. بديهى است چنين مصائبى بيش از آنكه ورزش تهران و شهرهاى بزرگ و صنعتى را تحت‌تأثير قرار دهد، گلوى شهرستان‌هايى را مى‌فشارد كه نه صنعت و نه گردشگر پرقدرتى دارند و كشاورزى هم كه روزى نقطه قوت آنها بوده، اكنون با هجوم خشكسالى و افزايش ملزومات كشت و كار، عملاً ضعيف‌تر از گذشته شده است. در چنین وضعیتی چکار باید کرد؟

نخست: تئوری‌های اقتصادی به دنبال از سکه افتادن اقتصاد سوسیالیستی در شوروی و اروپای شرقی به سمت راست گرویدند. چه آنکه سیستم اقتصادی که مبتنی بر بازار بود با همه ایرادها، نتایج بهتری داشت. بنابراین دولت‌ها باید کوچک می‌شدند و امور به بخش خصوصی انتقال داده می‌شد. این وضعیت ورزش ایران و همدان را هم تحت‌تأثیر قرار داد. وقتی ادارات دولتیِ متولی ورزش، بی‌پول بودند، باید که سرمایه‌داران علاقه‌مند به ورزش در استان پا پیش گذاشته و کمک می‌کردند.

در همه دوراني که ورزش همدان خوب نتیجه نگرفته است، اصلی‌ترین سخن مسئولان ذي‌ربط در هیأت‌های ورزشی کمبود منابع مالی است آنها هر شكستى را برعهده بى‌پولى مى‌گذارند. هر چند منصفانه است اگر بپذيريم وقتى اهواز، اصفهان، تهران، مشهد و تبريز به راحتى چند برابر همدان در ورزش هزينه می‌كنند، بايد ما را در تمامى ورزش‌ها به قعر جدول بفرستند.

بر مشكل موجود، همه متفق‌القول هستند كه بايد به نحوى پول به ورزش همدان آورده شود و راه آن را هم ورود سرمايه‌گذاران بخش خصوصى به ورزش می‌دانند. اما پرسش اصلى اينجاست كه چرا در همدان كمتر سرمايه‌دارى ميل به حضور و سرمايه‌گذاری در ورزش دارد؟

برای پاسخ به پرسش فوق ابتدا باید پرسش‌های دیگری مطرح شوند. نخستين پرسش اين خواهد بود كه چرا سرمایه‌گذار بايد وارد ورزش شود؟ به عبارت ديگر چه نفعى در ورزش وجود دارد كه آنها را مجاب به سرمايه‌گذارى مي‌كند؟

حضور در ورزش و کمک به آن، می‌تواند انگیزه‌های اخلاقی یا اجتماعی و سیاسی داشته باشد. در روزگاری که بزه از درودیوارِ آن می‌بارد به ورزش کشاندن جوانان هم از لحاظ اخلاقی و هم شرعی ارزش‌های والایی دارد؛ زيرا ورزش همانقدر که بر رشد جسمی مؤثر است در اعتلای اخلاق هم تأثیر مستقیم دارد. از طرفي در همه جوامع ورزش از فاکتورهای اساسی در مفهوم توسعه یافتگی است. پس رشد آن جنبه‌های سیاسی و اجتماعی را قدرت می‌بخشد و در نهایت جامعه هدف را تقويت می‌کند. شايد عده‌اى پاسخ دهند كه مگر نه اينكه حضور و هزينه در ورزش امرى پسنديده است و از آن بيشتر، مگر نه اينكه سرمايه‌گذار بايد به شهر و زادگاهش تعصب داشته باشد؟ هر سرمايه‌دار وقتى پا به شهر خود مى‌گذارد و شرايط بهتر از آن را رها مى‌كند، حتماً تعصب و غيرت خود به زادگاهش را نشان مى‌دهد، ولى مشكل از آنجا آغاز مى‌شود كه به سرمایه‌دار به چشم طلبکارانه نگاه کنیم!

در اين شكى نيست كه ارزش كار هر سرمايه‌دار در هر حوزه‌اى، در درجه اول به نيت درونى و اهداف قلبى او بازمى‌گردد. اما اين همه ماجرا نيست. با سود است كه سرمايه‌گذار می‌تواند كارهايى كند كه نه از مردم عادى بر خواهد آمد و نه ديگر نهادهاى دولتى توان اجراى آن را خواهند داشت. اين حلقه گمشده‌اى است كه سرمايه‌داران را در همدان مى‌رنجاند و آنها را فرارى مى‌دهد. بايد اين حقيقت اقتصادى را پذيرفت كه در پس هر سرمايه‌گذارى بايد سودآورى باشد تا رغبت به ادامه كار بيشتر شود. روشن است كه بسيارى از سرمايه‌داران ما، جز خيرخواهي و كمك به شهر همدان فكرى در سر ندارند. اما بايد قبول كرد كه وظيفه آنها تنها خيرخواهى و كارهاى خداپسندانه نيست اگر چنين فكرى هم در سر دارند از نيت خوب آنهاست. ولى در نهايت سود و منفعت اقتصادى است كه سرمايه‌داران را قوت و انرژى می‌دهد. نكته مورد توجه اين است كه نبايد اين 2 نگاه خيرخواهانه و اقتصادى را روبه‌روى هم قرار داد؛ زيرا بايد بپذيريم می‌توان هم خيرخواه بود و هم منفعت اقتصادى را دنبال كرد و تناقضى با هم ندارند و شايد حتى يكديگر را تقويت مى‌كنند.

2. در سال‌های گذشته سرمایه‌گذارانی بوده‌اند که قصد سرمایه‌گذاری در ورزش همدان داشته‌اند اما پس از مدتی دلسرد شده و کار را رها کرده‌اند. روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و انتخاب استاندار جدید همدان اما امیدهای زیادی به وجود آورد؛ چراکه هم سیاست اقتصادی دولت بر تقویت بخش خصوصی و کوچک کردن دولت بود و هم استانداری برای همدان انتخاب شد که علاقه زیادی به ورزش دارد.

محمدناصر نیکبخت در طول یکسال مدیریت خود بر استان همدان همواره از مدافعان ورزش بوده است و با توجه به رویکرد اقتصادی استاندار این خوشبینی وجود دارد که وضعیت ورزش همدان با ورود سرمایه‌داران بهبود یابد. ورود دو مجموعه موفق اقتصادی همدان به ورزش به طور قطع از دستاوردهای بزرگ استاندار بوده است. در روزهایی که فوتبال و کشتی همدان هر یک به نحوی همواره از مشکلات مالی ضربه خوردند، فولاد ویان و صنایع غذایی سحر اسپانسر باشگاه پاس و کشتی همدان شدند و این نشان از آمادگی ورزش برای همکاری با بخش خصوصی داشت.

حالا کار اساسی که باید انجام شود حل مشكلات ورود سرمايه‌داران در ورزش همدان است.

باید مصائبى عملى و اجرايى كه پيش پاى آنها قرار دارد و نمی‌گذارد آنچه در سر دارند را به اجرا برسانند با کمک مسئولان رفع شود.

مطالعه مباحث سرمايه‌گذارى بخش خصوصى در حوزه‌هاى عمومى، همچون ورزش، به ما مي‌آموزد كه منابع مالى يك مجموعه نبايد حساب بانكى سرمايه‌دار باشد. بلكه منبع مالى بايد فعاليتى اقتصادى باشد و از سود و منفعت آن براى مجموعه استفاده كرد. به اين معنا كه هزينه‌هاى جارى هر مجموعه بايد پشتوانه‌اى محكم در پروژه‌هاى اقتصادى باشد.

با اين كار هم فعاليتى اقتصادى مفيد در شهر آغاز مى‌شود و هم عده‌اى صاحب كار خواهند شد و هم مجموعه ورزشى مورد نظر به شخص وابسته نخواهد بود و هم سرمايه‌دار می‌تواند از مواهب سودآورى آن بهره‌مند شود و براى ادامه كار، توان و انگيزه داشته باشد. تا اینچنین موانعی از سر راه سرمایه‌داران برداشته نشود، مشکلات مالی و مدیریتی هیأت‌های ورزشی برطرف نخواهد شد.